ONDERWIJS
De brede brugklas bij Mavo Centraal
Enkele weken geleden gonsde het van de gezonde spanning in het altijd wel energieke Mavo Centraal. Het moment was namelijk daar, waar leerlingen in tien weken naartoe hadden gewerkt. Leerlingen van de brede brugklas presenteerden de maquettes van hún ‘Ideale Stad’ aan de opdrachtgevers van de gemeente Rotterdam, en aan de aanwezige ouders en docenten. Trots stonden deze leerlingen de bezoekers te woord over hun zelf ontworpen stad alsof ze dat iedere dag doen en waren zij behulpzaam in het beantwoorden van de vele vragen. Daarna volgden er lovende woorden van de ‘special guests’ van de gemeente Rotterdam: Safiya Lall Mohamed (trainee), Naoual Loiazizi (transitieregisseur circulaire economie) en Martijn van der Mark (sr. beleidsadviseur Creatieve Industrie en Media).
Met deze presentatie, en de evaluatie op een later moment met de begeleidende docenten, rondden de brugklassers het tweede blok af van leerjaar één. Collega en brede brugklas-projectleider Fatma Sarikas was erbij. Zij vertelt graag over de achterliggende gedachte en doelstelling van deze tweejarige brede brugklas.
Fatma Sarikas licht toe. ‘In schooljaar 2022-2023 is Mavo Centraal gestart met de pilot van een tweejarige brede brugklas voor leerlingen met een kader t/m havo basisschooladvies. Met de brede brugklas verwezenlijken we een belangrijke ambitie op het gebied van het vergroten van kansengelijkheid door nog meer te differentiëren en later te selecteren binnen een contextrijke leeromgeving. In de brede brugklas worden leerlingen gevolgd en beoordeeld op drie verschillende niveaus: op kader-, mavo- en havoniveau. Zo hebben leerlingen twee jaar de tijd om in een heterogene groep door te groeien en nadrukkelijk van en met elkaar te leren, waarbij vakoverstijgend projectonderwijs een essentieel element is. Leerlingen maken veel meer gebruik van elkaars kwaliteiten en talenten, vergroten hun persoonlijk leiderschap en oefenen belangrijke procesvaardigheden.
Een brugklasleerling licht de maquette toe aan een van de opdrachtgevers
“Het idee van vakoverstijgend projectonderwijs komt vanuit het schoolteam en is één van de belangrijke ambities die uitgewerkt zijn in het schoolplan. Het thema van dit project, ‘De Ideale Stad’, is door het team bedacht tijdens één van de ontwikkelsessies in het kader van de onderwijsontwikkeling voor de brede brugklas. Het thema sluit aan op de visie van de school op positief en waarderend onderwijs. Met elkaar hebben we dat thema verder uitgedacht. De vereiste was dat het goed moest aansluiten op de belevingswereld van de leerlingen.”
Het huidige (derde en laatste) blok van het eerste jaar heet ‘Lunch centraal’. Fatma legt uit: “De brede brugklasleerlingen ontwikkelen een gezonde lunchbox-met-inhoud voor een externe opdrachtgever. Dit keer is dat Van Leeuwen Catering. Hierbij komen de vakken DTI (Design, Technology en Innovation), biologie en Nederlands samen. Zo komt ieder vak minimaal één keer per jaar aan bod bij een vakoverstijgend project. Net als bij de opdracht ‘Ontwerp je eigen Ideale Stad’ hopen we wederom op de originaliteit in de uitwerkingen en op de voortvarendheid waarmee onze leerlingen tewerk gingen.” Oftewel, hoe mede-opdrachtgever Naoual Loiazizi het verwoordde: “Het enthousiasme en de energie van de leerlingen was enorm aanstekelijk! Wat mij vooral is bijgebleven, is dat zij door de crossover van een aantal vakken integraal kijken naar een wijk. En waarbij thema’s als duurzaamheid en sociale cohesie vanzelfsprekend zijn voor deze generatie. Kortom, ik ben trots op deze leerlingen en ik complimenteer de leerkrachten met deze unieke lesmethode. Een voorbeeld voor andere scholen!”
Dankwoorden van en voor de 'special guests': de opdrachtgevers van de gemeente Rotterdam
Aanstekelijk enthousiasme bij de leerlingen van de brede brugklas
Leerlingen lichten toe aan belangstellenden waarom zij bepaalde keuzes hebben gemaakt
Aanpak van kansenongelijkheid
Mavo Centraal wil inzetten op een duurzame aanpak van kansenongelijkheid en segregatie en volgt daarmee het advies van de Onderwijsraad. Dat advies omvat onder meer het later selecteren van leerlingen en verwoordt dat als volgt: “De raad adviseert om later te selecteren, zodat elke leerling meer tijd en mogelijkheid heeft om zich vanuit zijn of haar capaciteiten te ontwikkelen. Dat geldt voor zowel de meer begaafde, vroegrijpe en snel lerende kinderen, als de minder snel of goed lerende jongeren en laatbloeiers. Het loont om leerlingen langer met en van elkaar te laten leren, zolang elke leerling zich vanuit zijn of haar capaciteiten kan ontwikkelen. (…) Zo wordt beter ingespeeld op de verschillende leerbehoeften van leerlingen.”
In het schooljaar 2020-2021 ging al een tweejarige mavo/havo brugklas van start. Daarin werken leerlingen op zowel mavo- als havoniveau en worden zij op deze niveaus gevolgd en becijferd. Na deze periode krijgen zij een bindend studieadvies voor de bovenbouw (3 mavo of 3 havo). Begin dit schooljaar breidde de school dit onderwijsprogramma uit met een programma op kaderniveau. Daarmee is een nóg meer heterogene brugklas ontstaan: de brede brugklas. Hiermee zette de school een volgende, belangrijke stap in haar aanpak van kansenongelijkheid. In de brede brugklas kunnen leerlingen met een kader, kader/tl, tl, tl/havo en havoadvies instromen. Via de brede brugklas kunnen dus nu óók leerlingen met een kaderadvies – tot op zekere hoogte want het aantal plekken is vanzelfsprekend beperkt – zichzelf uitdagen en ontwikkelen op een hoger niveau. Net als alle andere leerlingen krijgen zij twee jaar de tijd om te groeien in het tempo en op het niveau dat bij hen past.
De manier waarop een leerling zich vormt in deze periode bepaalt welke weg hij of zij in kan slaan in de bovenbouw. Alle leerlingen kunnen van een plek op één van de LMC-scholen verzekerd zijn (maar ouders en leerlingen kunnen uiteraard hun eigen weg hierin kiezen):
- Binnen de scholengroep zijn er afspraken gemaakt zodat leerlingen die na de tweejarige brugperiode op havoniveau uitstromen, begeleid kunnen worden naar Lyceum Kralingen.
- De leerlingen die tot hun recht komen op kaderniveau, kunnen uitstromen naar één van de mooie vmbo-scholen die LMC Voortgezet Onderwijs rijk is.
- Leerlingen die de opleiding voortzetten op mavoniveau, blijven op Mavo Centraal.
Positief, actueel en vakoverstijgend onderwijs
Bij Mavo Centraal zijn onderwerpen als positief onderwijs, talentontwikkeling, motivatie en het stimuleren van een ‘groeimindset’ aan de orde van de dag. Daarnaast timmert het team steevast aan de weg met werkwijzen als leerdoelgericht werken, formatieve evaluatie, effectieve feedback, differentiëren en keuzewerktijd. Het ‘DNA’ van deze ambitieuze school is verweven in alle jaarlagen en is merkbaar in alle klassen. Óók in de brede brugklas. Daarin gaat de school nog een flinke stap verder, vanuit de wil om kansengelijkheid nog verder te vergroten.
In het onderwijsprogramma van de brede brugklas worden zowel verschillende onderwijsniveaus als verschillende schoolvakken geïntegreerd aangeboden. De gehanteerde formule van vakoverstijgende projecten maakt dit mogelijk.
Dat de brede brugklasleerlingen inderdaad ‘aan’ gingen bij het thema ‘De Ideale Stad’ bleek wel uit de creativiteit en originaliteit van de geshowde maquettes. Met aandacht voor het sociale aspect van de stad en voor duurzaamheid en esthetiek kwamen zij op mooie vondsten. Van een ondergronds waterreservoir, duurzame jacuzzi’s op het dak tot een schoenenwinkel in de vorm van een schoen.
“Leerlingen zijn niet alleen cognitief bezig: zij raken oefenen vaardigheden als samenwerken, zelfredzaamheid en reflecteren. Ieder project heeft een kop en een staart en daartussenin gaan leerlingen met elkaar de school, de wijk en de stad in om op onderzoek uit te gaan. Aansprekende projecten voor echte opdrachtgevers maken het leren leuk en boeiend. ”
Fatma Sarikas - projectleider brede brugklas Mavo Centraal
Op de vraag wat 'aantrekkelijke werkomgeving' inhoudt en hoe zij dat in haar werkpraktijk ervaart, antwoordt zij: "Voor mij is een aantrekkelijke werkomgeving, een omgeving waar de werkgever samen met je nadenkt over je ambities en competenties. Daarbij moet er ook zeker ruimte en facilitering geboden worden om je verder te ontwikkelen richting je ambities op de werkvloer. Als ik zo terugblik op de 21 jaar dat ik binnen LMC-VO en de school LPM/Mavo Centraal werkzaam ben, dan kan ik concluderen dat deze punten zeker een grote rol hebben gespeeld bij het werkzaam blijven binnen LMC-VO en Mavo Centraal."
Drie soorten brugklassen
Bij Mavo Centraal duurt de brugperiode altijd twee jaar. Pas aan het eind van leerjaar 2 krijgt een leerling het definitieve advies voor het derde leerjaar. Er zijn 3 verschillende soorten brugklassen:
1. Brede brugklas
Met een kader-, kader/tl-, tl-, mavo-, mavo/havo of havo-advies kan een leerling zich aanmelden voor onze brede brugklas (bij overaanmelding wordt er geloot).
2. Mavo/havo brugklas
Met een mavoadvies met of zonder LWOO of een mavo-/havoadvies kan een leerling in principe starten in de mavo/havo brugklas. Aan het einde van leerjaar 2 krijgt hij of zij het definitieve advies voor 3 mavo of 3 havo. Wordt het havo, dan kan de leerling doorstromen naar de havo/vwo school in de scholengroep: Lyceum Kralingen of kan een leerling kiezen voor een andere havoschool.
3. Mavo brugklas
Vanaf een kader/tl-advies met of zonder LWOO, kan een leerling starten in de mavo brugklas. Bepaalde vakken kan hij of zij eventueel op havoniveau gaan volgen. Soms stappen leerlingen in de onderbouw over naar de mavo/havo brugklas.
Meer weten?
Meer weten over de brede brugklas? Mail naar: fsarikas@lmc-vo.nl of klik hier voor het Mavo Centraal factsheet over de brede brugklas.