ICT IN HET ONDERWIJS
LMC-DIGIPROOF 2022
Wat houdt LMC-DIGIPROOF in, waarom streven we dit na en op welke manier denken we deze doelstelling eind 2022 te kunnen bereiken? De antwoorden op deze vragen ‘why’, ‘how’ en ‘what’ vind je in emagazine #8 van maart jl. Zoals daar ook al gesteld, draait LMC-DIGIPROOF om de leerlingen. De leerling van nu vormt samen met vele anderen 'Generatie Z', oftewel de digitale generatie. 'GenZ' heeft andere waarden, werkwijzen en een andere leerstijl dan de voorgaande generaties.
Er is dus werk aan de spreekwoordelijke winkel. Lees in dit extra gevulde artikel meer over GenZ, blik terug op de inspirerende lezing van Deborah Nas over verandering en innovatie tijdens de recente personeelsdag, geniet van de out-of-the-box aanpak van een collega en lees vooral ook de update over de ontwikkelingen tot dusver op weg naar LMC-DIGIPROOF.
1. 'GenZ'
Bij LMC-VO staat de kwaliteit van het onderwijs centraal. Langs deze leidraad bieden de LMC-scholen onze leerlingen de beste toekomstkansen. De scholen faciliteren het persoonlijke groeiproces van iedere leerling. Daarbij zien we de noodzaak om aan te sluiten bij zijn of haar leefwereld en manier van leren.
Onze leerlingen zijn opgegroeid met digitale technologie. Dat je 'online' (zichtbaar) bent en moet kunnen leren op plekken en vooral op momenten die voor hen het beste uitkomen, zijn voor hen vanzelfsprekendheden. Klik hier om te lezen over de verschillen tussen generaties X, Y en Z.
Dit demografische GenZ-cohort:
- Maakt zich technologie snel en gemakkelijk eigen;
- Maakt creatief gebruik van technologie om sneller en/of beter resultaat te halen;
- Zet digitale technologie in voor digitaal (samen)werken en communiceren;
- Houdt van korte (online) boodschappen en multitasking.
De grootste uitdaging is dan ook hoe docenten mee kunnen met de technologische vaardigheden en kennis van leerlingen. Leerlingen zijn behendig met digitale technologie en media. Toch blijkt dat zij niet alle mogelijkheden ervan benutten en zich vaak onvoldoende bewust zijn van wat zij doen en delen (bron: Curriculum.nu). Leerlingen kunnen zich digitale competenties alleen eigen maken als zij deelnemen aan onderwijs dat gebruik maakt van de mogelijkheden die digitalisering biedt. Dit vereist ICT-vaardige docenten die weten hoe ze digitale technologie in moeten zetten bij de organisatie en inrichting van het onderwijs. "Professionalisering vormt daarbij de beslissende factor voor succes in het sterk veranderende onderwijslandschap." (bron: Leisink, & Boselie, 2014; Voion, 2014)
2. Verandering en innovatie
Innovatie-expert en professor Deborah Nas gaf het al aan tijdens haar inspirerende lezing op de LMC-personeelsdag in maart van dit jaar: effectieve verandering en innovatie vinden doorgaans plaats van binnenuit. En vaak is een crisis een goede aanjager van succesvolle innovatie.
Mede door de coronacrisis kwamen inderdaad nieuwe onderwijsmethoden, werkvormen en ‘tools’ in beeld waar ervaring mee is opgedaan en waar we van hebben kunnen leren. Meer dan ooit zoeken collega’s elkaar op om ideeën en ervaringen uit te wisselen.
“Technologie verandert iedere sector. Hoe, dat weten we nog niet. Wat we wel weten, is dat digitale geletterdheid daarbij ongelooflijk belangrijk is, óók om kansenongelijkheid terug te dringen.”
Deborah Nas, LMC-personeelsdag 2021, 23 maart 2021
Wil je de gehele lezing van Deborah Nas nog eens terugkijken? Dat kan: via het beveiligde LMC Intranet Systeem (LIS). Je vindt daar, exclusief voor jou als LMC-medewerker, met toestemming van Deborah Nas, een hyperlink naar de video (online tot 1-10-2021).
3. Van leslokaal tot radioshow
Eén van die collega’s die graag experimenteert met combinaties van oude en nieuwe (digitale) werkvormen is Annelou Molendijk, docent Nederlands van HPC Centrum. Ook zij zoekt continu naar creatieve manieren om aan te sluiten bij de belevingswereld van haar leerlingen.
Zo ontwikkelde zij een les, op basis van het nummer “Droom” van de populaire rapper Hef. De leesmotivatie steeg enorm. Zij deelde na een tip van een leerling haar aanpak op social media. Vervolgens kwam van het één het ander: van een overweldigende hoeveelheid enthousiaste reacties op social media tot een interview voor een FunX radioshow. De leerlingen profiteren intussen van de nieuwe, positieve ervaringen met taal.
Meer lezen? Klik hier of op klik de foto.
4. LMC-DIGIPROOF: UPDATE
De ontwikkelingen hebben niet stilgelegen. Zo zijn de belangrijkste ICT-toepassingen bekend waar docenten graag gebruik van maken om de lessen te verbeteren of te verrijken, wordt er hard gewerkt aan een heuse Online escape room en zijn er de eerste ervaringen met nieuwe onderwijssoftware opgedaan op ‘pilot-scholen’, waaronder HPC Centrum, waar is gewerkt met de tool DIGIT-vo.
- Inventarisatie ICT-toepassingen
LMC-VO heeft aan de hand van de twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek geïnventariseerd welke ICT-toepassingen veelvuldig gebruikt worden binnen LMC-VO. In totaal heeft ruim 25% van al onze docenten de vragenlijst ingevuld, verspreid over de meerdere onderwijsniveaus, waarvoor dank! De veel gebruikte ICT-toepassingen binnen het onderwijs zijn: O365 pakket (bv. Microsoft Forms), Youtube, Kahoot, digitale lesmethode en LessonUp. In het boekje ‘Wijze lessen’ komt in Bouwsteen 4 het combineren van woord en beeld aan bod. Een relevante bouwsteen, gezien het feit dat Youtube en andere vormen van multimedia leren populair blijken te zijn in ons onderwijs. Wat is multimedia leren eigenlijk, en hoe pas je effectief toe?
Multimedia leren is de combinatie van audio en visueel. Leerlingen slaan informatie die zowel via woorden als beelden wordt gepresenteerd, gemakkelijker op dan wanneer alleen maar woorden worden gebruikt. Deze auditieve en beeldende informatie wordt volgens twee afzonderlijke, maar gelijktijdig werkende, processen in het werkgeheugen verwerkt. Het werkgeheugen speelt een rol in actieve denkprocessen en bij het leveren van goede leerprestaties. Zie ook de onderstaande afbeelding (pagina 85 uit het boekje ‘Wijze lessen’).
Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat het werkgeheugen goed werkt. Om overbelasting te voorkomen, heeft Richard Mayer (2005), hoogleraar psychologie aan de Universiteit van California, 12 principes geformuleerd die de effectiviteit van video zullen verhogen. Deze zijn ook nuttig bij het maken van presentaties. Hieronder worden drie van deze principes uitgelicht:
- Het coherentieprincipe: Leerlingen leren beter wanneer overbodig materiaal dat het instructiedoel niet ondersteunt, wordt vermeden. Denk bijvoorbeeld aan de advertenties op YouTube. Goede instructievideo’s: - bevatten alleen afbeeldingen en (gesproken) tekst die de leerdoelen ondersteunen; - bevatten geen achtergrondmuziek; - bestaan uit simpele visuals.
- Het redundantie principe: In sommige educatieve YouTube video’s is er naast gesproken audio en afbeeldingen ook nog sprake van ondertiteling of tekst. Dit hindert het leren van leerlingen. Een uitzondering op deze regel is bij de doelgroep anderstaligen en/of laaggeletterden.
- Het segmentatie principe: Zorg ervoor dat de educatieve video’s die tijdens de les getoond worden niet te lang zijn. Leerlingen leren beter wanneer leerinhoud gepresenteerd wordt in korte, betekenisvolle onderdelen/subdoelen (zoals een korte kennisclip) dan in één lange video waarin alle leerinhoud centraal staat. Alle deelstappen moeten wel succesvol doorlopen worden. Geef daarom de leerlingen de mogelijkheid om het tempo van de lesinhoud zelf te bepalen.
Ook hier weer “wijze lessen” om rekening mee te houden bij het kiezen of zelf maken van een educatieve video, voor bijvoorbeeld ‘Flipping The Classroom’.
In de vragenlijst is geïnventariseerd hoe het zit met de interesse en betrokkenheid van LMC-docenten om ICT-toepassingen in de les te gebruiken en op welk moment zij in beweging (willen) komen om nieuwe technologie te omarmen. Het stemt ons vrolijk dat verreweg de meeste respondenten een positieve houding hebben t.o.v. het verbeteren van onderwijs middels ICT-toepassingen. Zie ook het onderstaande kader. Na de zomer hopen we je van meer tools te voorzien met de mogelijkheden en opbrengsten.
Welke stelling is het meest op jou van toepassing? (in aantallen respondenten)
- Ik wil de eerste zijn om nieuwe ICT-toepassingen te proberen -> 13x aangevinkt
- Ik vind het leuk collega’s mee te nemen in werkzame ICT-toepassingen voor het onderwijs -> 27x aangevinkt
- Als ICT-toepassingen mijn onderwijs beter maken dan zet ik ze graag in -> 113x aangevinkt
- Ik ben sceptisch tegenover het gebruik van ICT-toepassingen, maar als het mijn onderwijs echt beter maakt dan ben ik wel voor -> 17x aangevinkt
- Als het echt moet dan wil ik ICT-toepassingen inzetten, maar daarbij heb ik wel hulp nodig -> 5x aangevinkt
- Online escape room
De afgelopen maanden heeft LMC-VO zich verdiept in het ontwikkelen van een educatieve (online) escaperoom op het gebied van digitale geletterdheid. Deze vorm van spelenderwijs leren is waardevol om het verschil tussen “competent voelen” en “competent zijn” in kaart brengen en kan tijd- en plaats-onafhankelijk doorlopen worden. Het bouwen van een echte escape room is gezien de COVID-19 maatregelen niet mogelijk, maar de online mogelijkheid sluit perfect aan bij de digitale transitie. De LMC-docent zelf gaat het vertrekpunt zijn van de leerervaring en komt door het verkennen en doorlopen van 360-graden omgevingen in aanraking met uitdagende puzzels en opdrachten. Het gaat daarbij om ervaren, kritisch denken, leiderschap, creativiteit en het “gewoon doen”. De focus ligt daarbij op het makkelijker en efficiënter maken van de dagelijkse onderwijspraktijk.
- DIGIT-vo, de digitale lesmethode
HPC Centrum heeft – net als Montfort College – de afgelopen maanden een pilot gedraaid met de digitale lesmethode DIGIT-vo om de digitale vaardigheden van leerlingen te verbeteren.
Jessica Jansen, locatiedirecteur HPC Centrum, vertelt enthousiast:
“DIGIT-vo is een supertoffe methode en heeft alle facetten voor leerlingen om zich digitaal voort te kunnen bewegen. Onze ICT-docent, die al langer met de modules voor Microsoft Word en Excel werkt, is ook heel tevreden over de mogelijkheden die het programma biedt. De verschillende modules kunnen leerlingen op niveau volgen. Sommige van onze leerlingen beheersen de stof zo goed dat ze vmbo-niveau aankunnen, terwijl de wat minder sterke leerlingen de mogelijkheid biedt onderdelen van het basisonderwijs te doen”.
De HPC Centrum-leerlingen ontwikkelen hun digitale vaardigheden met name tijdens het vak ICT. “Tijdens COVID moest het natuurlijk wel online, maar de leerlingen zijn onwijs enthousiast. Het ziet er voor hen aantrekkelijk uit, de vragen worden op niveau gesteld en sluit perfect aan bij een generatie die ‘digitaal-minded’ is." Voor HPC Centrum zit de kracht van LMC-DIGIPROOF dan ook met name in het veilig en verantwoord om kunnen gaan in - en met - de digitale wereld. “Het is de taak van het hele team om onze leerlingen daarbij te ondersteunen en helpen. Het herkennen van fake nieuws, veilig internetten, wat is spam en wat kan je er tegen doen, zijn onderwerpen die allemaal de revue passeren. De methode heeft een zelftest die ingezet kan worden als 0-meting, de docent ziet meteen hoe de leerling scoort en kan deze van de nodige feedback voorzien. Ook is het mogelijk zelf gemaakt materiaal en/of vragen toe te voegen. Een verdiepingsvraag aan leerlingen is bijvoorbeeld om zelf een veilig, maar moeilijk wachtwoord te bedenken binnen het thema veilig internetten en hacken”. De drempel is soms hoog bij docenten om les-ideeën met elkaar te delen. Toch is Jessica Jansen van mening dat het uitwisselen van lesmaterialen juist tijd kan besparen. Zeker op dit thema hoeven docenten niet zelf het wiel uit te vinden. Ze zou collega’s daarom toch willen adviseren uit hun comfort zone te stappen, te “durven”, contacten aan te gaan met andere LMC-scholen en met elkaar creatief te zijn in het zoeken en vinden van die zo belangrijke aansluiting bij de belevingswereld van onze jongeren.
Reageren? Wil je reageren op dit artikel of heb je eigen ervaringen, leermomenten of ideeën die je graag wilt delen? Graag! Stuur dan een e-mail aan: LMC-DIGIPROOF@lmc-vo.nl.