ICT IN HET ONDERWIJS
LMC-DIGIPROOF
Wat houdt nu eigenlijk kwaliteitsonderwijs in, als we het hebben over “Generatie Z” die opgroeit in een digitale - en zich verder digitaliserende - wereld (lees over deze generatie in emagazine 9)?
Roncalli Mavo is één van de vijf categorale mavo-scholen van LMC-VO. Benieuwd welke de andere zijn? Klik hier voor het totale scholen overzicht op Schoolvinden.nu.
Technologische innovaties volgen elkaar in een hoog tempo op. Scholen voelen de belangrijke opgave om het onderwijs hierin een plek te geven, en dus mee te bewegen. Innoveren hoort daarbij, om de kwaliteit méér dan op orde te houden. Digitalisering, kwaliteit en innovatie: het zijn brede concepten waar boeken vol over zijn en vast nog worden geschreven. Laten we een meer specifiek kijkje nemen bij één van de vijf categorale mavo’s van LMC Voortgezet Onderwijs: Roncalli Mavo. Op welke manier wordt hier ICT in het onderwijs ingezet? Docenten Ivo Jansen (docent AK en Internationalisering), Vincent van Loon (docent Nederlands en taalcoördinator) en Joziene de Wolf (docent IT en T&T) vertellen over hun aanpak.
ICT in het Onderwijs bij Roncalli Mavo
De Roncalli Mavo staat bekend als een voorloper op het gebied van het gebruik van ICT in het onderwijs. In deze levendige school in de wijk Prinsenland in Alexanderpolder zie je overal leerlingen rondlopen met iPads. Zo ook Lucy, Adam en Zahra. Op hun eigen iPad tonen zij desgevraagd trots hun uitwerking van diverse lesopdrachten.
Leerling Adam showt zijn zelf ontwikkelde digitale spel
Leerling Lucy toont een prachtige in Photoshop ontworpen fotocollage
Leerling Zahra showt haar digitale flipbook
Productief leren
“Voor het vak Aardrijkskunde hebben wij ervoor gekozen om het platform LearnBeat te gebruiken”, vertelt Ivo Jansen.“ Dit platform kun je heel goed via de iPad inzetten met de standaard functionaliteiten, of echt naar je hand zetten en er een eigen methode van maken. Wat wij dan ook gedaan hebben. Het kost wel wat meer tijd, maar dan is het ook echt maatwerk, voor je eigen vak. Leerlingen gaan er vervolgens actief mee aan de slag. Zo maken ze bijvoorbeeld, via LearnBeat, vlogs, info-filmpjes of een quiz. Of ze interviewen elkaar en leggen dat vast. Al doende leren ze over thema’s zoals vulkanen, het klimaat of de eigen ecologische voetafdruk.” aldus docent Ivo. Het maakt de lessen volgens hem leuk en afwisselend en de lesstof beklijft beter doordat leerlingen er - met elkaar of zelfstandig - productief mee bezig zijn. Denk bijvoorbeeld ook aan de International Class. De tool padlet is daarvoor heel handig, dankzij de digitale ‘post-its’, bij het samenwerken met leerlingen in andere landen. Tijdens onze open dag hebben we deze tool op een laptop opengezet, zodat groep 8 leerlingen er een indruk van konden krijgen.”
Roncalli-docenten Vincent van Loon, Joziene de Wolf en Ivo Jansen
Docent Vincent van Loon voegt daaraan toe dat het belangrijk is dat leerlingen blijven schrijven. Naast schrijven is het lezen van boeken voor de ontwikkeling van leerlingen onmisbaar. Vincent: “Het is bekend dat lezen onder andere de woordenschat bij de leerling vergroot. Als we echt dieper in willen gaan op een boek of een verhaal, dan zijn digitale middelen zoals een iPad ideaal om leerlingen elkaar daarbij te laten ondersteunen. De opdracht kan bijvoorbeeld zijn om een vlog te maken over een boek dat je aan het lezen bent. Het effect is dat je een gezonde balans hebt tussen “in-real-life” en digitaal leren.” Hij vervolgt: “Als je gebruik maakt van dit soort activerende werkvormen sluit je aan op de leefwereld van leerlingen. Als je bijvoorbeeld een vlog moet maken over een bepaald onderwerp, en je online research moet doen en vervolgens met elkaar informatie moet beoordelen en analyseren, oefen je tegelijkertijd het samenwerken en je verantwoordelijk te voelen voor je eigen ‘product’.”
Leerlingen Adam, Lucy en Zahra in het computerlokaal van Roncalli Mavo
Doelen stellen en monitoren
Ook IT-docent Joziene de Wolf zet uiteraard digitale toepassingen regelmatig in haar lessen in. “Als school vinden wij het belangrijk dat onze leerlingen, onder onze begeleiding, kennis maken met de mogelijkheden die ICT hen biedt. Dat zie je terug in de diverse vakken, waarin ICT in feite is verweven. Daarnaast zetten we in op de ontwikkeling van digitale geletterdheid bij het vak Ittl. Leerlingen leren naast ICT basisvaardigheden, informatie vaardigheden en mediawijsheid ook veel over media design. Denk daarbij aan het ontwerpen en maken van websites en apps, maar ook aan diverse grafische programma's, 3D en VR vaardigheden en programmeren. We bereiden op die manier leerlingen voor op een toekomst waarin we nog niet weten hoe het digitale landschap er dan uit zal zien, maar waarvoor ze een solide basis hebben om hun weg te kunnen vinden.”
Naast de voordelen van de digitale en de online wereld kleven er zeker ook nadelen aan. “De negatieve kanten en de verleidingen van online, bespreken we als docenten ook met de leerlingen. Zo worden zij zich ervan bewust en kunnen ze er verstandige keuzes in maken.” geeft Joziene aan. “Docenten staan trouwens óók continu voor keuzes. Nu zijn we als team bijvoorbeeld aan het onderzoeken op welke manier we het beste de doelen t.a.v. kennis en (21e-eeuwse) vaardigheden kunnen formuleren en monitoren. En dat proces spreken we dan natuurlijk door met de leerlingen. Wat we willen bereiken is dat de keuzes die worden gemaakt, ook echt bewust worden gemaakt. Zowel door docenten als door leerlingen.” Momenteel gebruiken we het programma Simulise om aan de hand van rubrics met 'Roncalli vaardigheden’ de ontwikkeling van leerlingen op dit gebied te monitoren. Daarbij leggen ze in dit programma een mooi portfolio aan, dat ze altijd kunnen blijven gebruiken.
Maar de Roncalli Mavo zet ook in op een combinatie van digitale en ‘analoge’ tools. Als voorbeeld hiervan geeft Joziene de papieren agenda. “De leerlingen hebben deze agenda ontvangen via school en ze moeten hem verplicht gebruiken. In deze agenda schrijven ze niet alleen het huiswerk, er is ook ruimte om de dagen in te plannen. Hun groei op het gebied van plannen zien we terug bij andere vakken en komt terug bij de rubrics in Simulise. Op een bewuste manier kunnen we als docenten, in samenspraak met de leerlingen, monitoren welke stappen ze maken in hun groei qua competenties.”
Door de vaksectie ontwikkelde aardrijkskunde methode in Learnbeat (printscreen)
Motivatie
De Roncalli Mavo verwoordt in haar schoolgids de motivatie voor het digitale onderwijs als volgt: “De Roncalli Mavo biedt modern digitaal onderwijs met behulp van de iPad. Door gebruik te maken van de iPad als informatiedrager sluit de school aan bij de ontwikkelingen in de maatschappij, de leefwereld van onze leerlingen en draagt het bij aan onze missie: Het bieden van goed onderwijs dat erop gericht is dat iedere leerling een optimale ontwikkeling doormaakt. Uiteindelijk streven we naar onderwijs op maat en zetten we per vak steeds meer remediërende programma’s in. Zo kunnen docenten bijvoorbeeld het gemaakte huiswerk van de leerlingen voor aanvang van de les digitaal inzien waardoor in de les, bij HWK (huiswerkuur) of bij SWT (studiewerktijd) gericht ondersteuning geboden kan worden. Het gebruik van de iPad is geen doel op zich: de iPad is een eigentijds hulpmiddel dat ons in staat stelt effectiever kennis op maat over te dragen en vaardigheden aan te leren. Daarnaast stelt het gebruik van de iPad leerlingen in staat om doelgerichter met docenten en elkaar te communiceren en kunnen leerlingen uitleg van de docent gemakkelijk terugvinden of thuis nog eens rustig terugkijken.” Of het nu een iPad is of een ander(e) device of methode: onderzoek wijst uit dat docenten in het algemeen de begrijpelijke neiging hebben om ICT vooral in te zetten om de lessen afwisselender en moderner te maken. Maar daarmee zal een leerling niet automatisch meer of beter gaan leren. Het is de kunst om ICT juist zó in te zetten, dat de effectiviteit van de lessen wordt vergroot. Nu kan het Roncalli-team putten uit de jarenlange ervaring met digitaal onderwijs. Eén van de belangrijkste inzichten: juist bij toenemende diversiteit aan leerlingen, is de groei van de individuele leerling erbij gebaat als ICT aanvullend is en ondersteunend is aan de lessituatie en aan de leerdoelen. Dit neemt niet weg dat er ook bij Roncalli Mavo, net als bij andere LMC-scholen, genoeg uitdagingen en ambities zijn op het gebied van digitalisering in het onderwijs. Zo is bijvoorbeeld het mogelijk maken van tijd- en plaats onafhankelijk leren, één van de manieren om zogezegd met de tijd mee te gaan. Klik op de onderstaande button en lees de LMC-visie op leren:
Onderzoek en ontwikkeling
Naast ontwikkelingen op het gebied van ICT in het onderwijs, is er bij Roncalli Mavo ook volop aandacht voor de mogelijkheden om HWK (huiswerkklas) en SWT (studiewerktijd) nog effectiever in te zetten. Nederlands- en Scheikundedocent Ester Matieschek van De Theaterhavo/vwo heeft net als Joziene de Wolf de opleiding Master Leren en Innoveren (MLI) afgerond. Vanuit de rol van ‘teacher-leader’ is Ester een aantal uren per week gedetacheerd bij Roncalli Mavo om naar deze mogelijkheden onderzoek te doen. Voor het einde van dit schooljaar zal dat onderzoek worden afgesloten met een eindrapport, inclusief resultaten en conclusies. Ook bij een aantal andere LMC-scholen vinden uiteenlopende en interessante onderzoeken plaats. Zo is Joziene op de TooropMavo bezig met een innovatie op het gebied van differentiatie in contacturen. Een individuele medewerker of een schoolteam kan, mits beoordeeld en geaccordeerd door de locatiedirecteur, een onderzoeksvraag neerleggen bij de LMC Academie. Vervolgens wordt er bepaald in hoeverre de uitvoering van het onderzoek haalbaar en doelmatig is en binnen de capaciteit past van het onderzoeksteam MLI-ers. Alle analyses en onderzoeken worden gecoördineerd vanuit de LMC Academie.
Wil je hier meer over weten? Neem dan een kijkje in de online onderzoeksdatabase, via de website van de LMC Academie (klik op de onderstaande button).
Zie ook: www.roncallimavo.nl
Reageren? Wil je reageren op dit artikel of heb je eigen ervaringen, leermomenten of ideeën die je graag wilt delen? Graag! Stuur dan een e-mail aan: LMC-DIGIPROOF@lmc-vo.nl.